Một trong những thông tin đáng chú ý là cần hạn chế xuống giống lúa nếp, lúa chất lượng trung bình trong vụ Thu Đông.  

Vụ Hè Thu thành công

Theo Cục Trồng trọt, tổng hợp từ báo cáo của Sở NN-PTNT các tỉnh Nam Bộ cho thấy, vụ Hè Thu 2018 ở Nam Bộ tổng diện tích gieo trồng lúa là 1,69 triệu ha, giảm 10,8 nghìn ha so vụ Hè Thu 2017; năng suất ước đạt 5,63 tấn/ha; sản lượng ước đạt 9,51 triệu tấn, tăng 279,7 nghìn tấn so với Hè Thu 2017.

Nhìn chung, trong vụ Hè Thu 2018, nông dân Nam Bộ đã có 1 vụ lúa thành công khi đạt năng suất, sản lượng khá. Thành công này có phần không nhỏ từ chỉ đạo quyết liệt của Bộ NN-PTNT; những nhận định về tình hình khí tượng thủy văn, diễn biến nguồn nước và sự phối hợp chỉ đạo sản xuất giữa Cục Trồng trọt, Tổng cục Thủy lợi và các Sở NN-PTNT đã góp phần đáng kể hạn chế những thiệt hại do thiên tai đối với sản xuất lúa đến mức thấp nhất.

Theo đó, việc rà soát thời vụ, mùa vụ kịp thời, linh hoạt, dự đoán những vùng có nguy cơ hạn, mặn, ngập úng do mưa, lũ và biện pháp khắc phục cụ thể trước và trong khi xuống giống đã được các cơ quan nói trên thực hiện nghiêm túc hàng tuần, có báo cáo nhanh tình hình tổ chức triển khai và điều chỉnh kế hoạch, lịch thời vụ cho từng khu vực trong từng tỉnh.

Theo Cục Trồng trọt, dự kiến trong cả năm 2018, diện tích gieo trồng lúa ở Nam Bộ là 4.428.947 ha, giảm 24.359 ha so năm 2017. Tuy nhiên, do năng suất bình quân cả năm dự kiến đạt 5,951 tấn/ha, tăng 0,338 tấn/ha, nên sản lượng cả năm dự kiến đạt 26.358.737 tấn triệu tấn, tăng 1.362.173 tấn so năm 2017. Trong đó, riêng vụ Đông Xuân 2017 - 2018 đã tăng 973.039 tấn so với vụ Đông Xuân trước.

Bên cạnh đó, cơ cấu giống lúa trong vụ Hè Thu đã theo sát với nhu cầu thị trường đáp ứng được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu với giá trị ngày càng gia tăng. Cụ thể: Nhóm lúa thơm chiếm tỷ lệ 22,41% tăng 8,49% so với vụ Hè Thu 2017; nhóm nếp chiếm tỷ lệ 9,65%, giảm khoảng 1,35%; nhóm chất lượng cao chiếm tỷ lệ 45,05%, giảm khoảng 9,44%; nhóm chất lượng trung bình chiếm tỷ lệ hơn 16,5% ..  

Hạn chế lúa nếp, lúa chất lượng trung bình

Theo kế hoạch từ Sở NN-PTNT các tỉnh Nam Bộ, tổng diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông 2017 là 744.000 ha, giảm 21 nghìn ha so năm 2017; năng suất ước đạt 5,36 tấn/ha, tăng 0,164 tấn/ha; sản lượng ước đạt 4 triệu tấn, giảm 12.000 tấn so với vụ Thu Đông 2017. Tổng diện tích gieo trồng lúa vụ Mùa 2018 - 2019 là 234.000 ha, tương đương 2017; năng suất ước đạt 4,5 tấn/ha, tăng 0,02 tấn/ha; sản lượng ước đạt 1,1 triệu tấn, tăng 5.000 tấn so với vụ Mùa 2017.

Các dự báo cho thấy, lũ trên sông Cửu Long năm nay tương đương năm 2017. Vì vậy, thời vụ Thu Đông theo phân vùng bố trí như sau: Vùng Đồng Tháp Mười và một phần Tứ giác Long Xuyên, vụ Thu Đông trong cơ cấu 3 vụ sẽ xuống giống vào cuối tháng 6 nửa đầu tháng 7, kết thúc vào 20/8; vùng phù sa ngọt Sông Tiền, Sông Hậu là vùng tương đối thuận lợi cho sản xuất 3 vụ, không bị ảnh hưởng của ngập lũ, do vậy cần tập trung chỉ đạo đúng lịch thời vụ sản xuất và lưu ý theo dõi mực nước lũ, triều cường, xuống giống vào đầu tháng 7, kết thúc vào 10/8; vùng ven biển xuống giống vào cuối tháng 7 đầu tháng 8, kết thúc vào 30/8.

Vùng sản xuất vụ Mùa là nơi sản xuất 1 vụ hoặc 2 vụ (giống ngắn ngày) nên phải chờ mưa thật nhiều để rửa mặn, đủ nước tưới mới xuống giống để đảm bảo an toàn. Lúa mùa một vụ xuống giống khoảng tháng 9. Lúa mùa trên nền tôm – lúa xuống giống trong tháng 7 - 8.

Về cơ cấu giống, vụ Thu Đông cần ưu tiên sử dụng một số giống lúa thơm như Jasmine 85, nhóm giống ST, Nàng Hoa 9, VD20, Đài Thơm 8..., với tỷ lệ cho lúa thơm là 30%; nhóm giống lúa chủ lực cho XK như OM5451, OM6976, OM 7347, OM4900..., chiếm tỷ lệ 50 - 60%. Đặc biệt cần hạn chế xuống giống lúa nếp, và nhóm giống giống chất lượng trung bình IR50404, OM576.

Theo ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, gạo nếp hiện đang tồn kho khá nhiều, giá lúa nếp giảm mạnh do khó khăn về XK. Gạo chất lượng trung bình cũng không thuận lợi về thị trường. Từ nay đến hết năm 2018, nhóm lúa thơm, lúa chất lượng cao có đầu ra thuận lợi hơn.

Khi bố trí thời vụ cho lúa Thu Đông cần lưu ý đến thời điểm xuống giống chính vụ lúa Đông Xuân 2017 - 2018 (Từ 20 - 30/11 và từ 20 - 30/12, mỗi đợt xuống giống 600.000 ha. Ngoài ra, diện tích xuống giống giữa tháng 10 đến 20/11 khoảng 250.000 ha và diện tích xuống giống trong tháng 1/2019 khoảng 120.000 ha), căn cứ vào thời điểm xuống giống hàng năm.

Bên cạnh đó phải căn cứ vào dự báo khả năng di trú của rầy nâu và khả năng xâm nhập mặn sớm. Theo Cục BVTV, dự báo từ tháng 7 đến tháng 9, rầy nâu di trú vào các thời điểm biến động từ 22 - 24 tháng trước đến 1 - 3 tháng sau. Lưu ý trong tháng 7/2018 rầy di trú có thể với mật số cao do lúa Hè Thu 2018 thu hoạch rộ.

Thứ trưởng Lê Quốc Doanh:

Vụ Hè Thu 2018 nói riêng và sản xuất lúa 6 tháng đầu năm nói chung ở Nam Bộ đã đạt kết quả tốt nhờ chấp hành tốt lịch thời vụ, cơ cấu giống, tăng sử dụng giống xác nhận... Qua đó, giúp cho lợi nhuận trong sản xuất lúa của nông dân tăng cao. Sản xuất lúa Thu Đông và Mùa 2018 ở Nam Bộ phải đảm bảo an toàn và hiệu quả, đảm bảo lợi nhuận cho nông dân và góp phần vào tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp.

Theo đó, lịch thời vụ và cơ cấu giống cần tiếp tục được thực hiện một cách chặt chẽ, hợp lý. Riêng việc gieo trồng các giống lúa nếp phải thật thận trọng và bám sát theo nhu cầu, diễn biến thực tế của thị trường.

THANH SƠN (Nông Nghiệp VN)