Đang sống ở Hà Nội, vợ chồng anh Đỗ Văn Đông (sinh năm 1974) và chị Nguyễn Thu Huyền (sinh năm 1983) đã từ bỏ công việc cho thu nhập hàng chục triệu đồng để về xóm Ba Quanh, xã Minh Đức (TX Phổ Yên, Thái Nguyên) lập nghiệp bằng việc trồng rau thủy canh.

Để có kiến thức, ngoài việc tự tìm hiểu trên mạng Internet, vợ chồng anh còn tìm đến các mô hình trồng rau thủy canh ở Lâm Đồng, Đà Nẵng, Bắc Giang tham quan, học hỏi kinh nghiệm. Trở về, bước đầu, anh chị trồng thử nghiệm SX các loại rau ăn lá trong hơn 200m2 nhà kính. Sau một vài lứa thu hoạch, nguồn rau được nhiều người tiêu dùng lựa chọn, anh chị mạnh dạn đầu tư hơn 700 triệu đồng để mở rộng thêm hơn 800m2 nhà kính, tăng tổng diện tích lên 1.000m2. Rau được trồng theo phương pháp thủy canh và là mô hình trồng rau thủy canh đầu tiên trên địa bàn TX Phổ Yên.

Mô hình nhà kính trồng các loại rau thủy canh của vợ chồng anh Đông có hệ thống giàn trồng được trang bị hiện đại, các khu gieo ươm, khu trồng và khu thu hoạch được phân chia khoa học.

Anh Đông phân tích, thông thường, trồng rau thủy canh có thể sử dụng hệ thống thủy canh hồi lưu, hệ thống thủy canh tĩnh hoặc hệ thống thủy canh nhỏ giọt. Căn cứ vào điều kiện thực tế của gia đình, anh đã lựa chọn hệ thống thủy canh hồi lưu là chủ yếu với hơn 30 giàn trồng.

Với phương pháp này, rau được trồng trong các cốc nhựa nhỏ và đặt trên hệ thống giá đỡ gồm các ống nhựa trồng cây chuyên dụng kết nối với nhau thành giàn. Bên trong ống nhựa có chứa dung dịch thủy canh (gồm các nguyên tố đa lượng và vi lượng), đảm bảo khi bơm sẽ chảy dọc theo chiều dài của hệ thống ống đến nuôi từng cây rồi lại quay trở về bể chứa ban đầu.

So với cách trồng rau truyền thống thì phương pháp thủy canh đòi hỏi kỹ thuật cao hơn, chi phí đầu tư cũng rất lớn, tuy nhiên tỷ lệ cây sống đạt 100% do chủ động được nguồn nước, chất dinh dưỡng, ánh sáng, tránh được các tác nhân gây sâu bệnh. Chất dinh dưỡng được phân chia đều nhau nên các loại rau thủy canh phát triển đồng đều, bảo quản được lâu hơn so với rau thông thường (trong 3 ngày).

Từ kinh nghiệm thực tế, anh Đông cho rằng, trồng rau thủy canh chỉ tốn nhiều công ở giai đoạn đưa hạt giống vào ươm, còn khi đã thành cây con thì việc chăm sóc không đáng kể bởi, không phải tưới nước, bón phân, làm cỏ, phun thuốc...

Để có được sản phẩm rau thủy canh chất lượng, toàn bộ hạt giống được anh chị nhập khẩu từ Úc, Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan, sau khi xử lý được đưa vào khay ươm trên giá thể gồm xơ dừa và mút xốp, khi nảy mầm đưa lên giàn ươm. Cây con có 3 lá bắt đầu đưa ra ánh sáng và duy trì đủ độ ẩm ổn định đến khi được 6 lá thì đưa lên giàn trồng. Thời điểm rau được 10 - 25 ngày có thể cắt bớt rễ để tránh tắc ống nhựa. Tùy theo từng loại rau, thời gian thu hoạch có thể từ 30 - 45 ngày, từ đó người trồng chú ý gối vụ để được thu hoạch rau quanh năm.

Hiện nay, với trên 40 nghìn cốc nhựa (có thể trồng 1 - 3 cây rau/cốc), mỗi tháng anh chị thu hoạch hơn 3 tấn rau ăn lá các loại, với giá bán trung bình 17.000 - 20.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu gần 40 triệu đồng. Nhờ có nhiều quan hệ, quen biết trước, toàn bộ rau của gia đình đều được vận chuyển đi tiêu thụ tại các nhà hàng, bếp ăn tập thể ở Hà Nội. Đáng nói là sản lượng rau làm ra không đủ cung cấp theo nhu cầu đặt hàng.

Chia sẻ với chúng tôi, anh Đông cho biết, khi bắt tay vào thực hiện mô hình này, do kinh nghiệm còn hạn chế, rau bị còi cọc, vàng úa do chưa xử lý giá thể đúng cách, điều chỉnh lượng dung dịch thủy canh chưa phù hợp. Tuy nhiên, nhờ ham học hỏi, nỗ lực và cố gắng của hai vợ chồng, những khó khăn dần được khắc phục, việc trồng rau cũng thuận lợi hơn.

"Trong một, hai năm đầu, lợi nhuận từ việc trồng rau chưa cao, có thể chỉ đủ để hoàn lại chi phí đầu tư nhưng quan trọng là vợ chồng tôi đã làm chủ được khoa học kỹ thuật. Thời gian tới, tôi dự định mở rộng thêm khoảng 1.000m2 nhà kính để trồng rau thủy canh, mở rộng thị trường trên địa bàn các tỉnh, đồng thời đầu tư phương tiện vận chuyển nhằm giảm chi phí", anh Đông nói.

Ông Dương Văn Hiến, Trưởng phòng Kinh tế TX. Phổ Yên cho biết, thành công của mô hình rau thủy canh trên là cơ sở để thị xã khuyến khích, động viên các hộ dân có điều kiện đầu tư vào sản xuất, góp phần nâng cao thu nhập... UBND TX sẽ phối hợp với các cơ quan chuyên môn tạo điều kiện về nguồn vốn vay, khoa học kỹ thuật, đầu ra cho sản phẩm… để bà con yên tâm sản xuất.

PHƯƠNG THẢO (Nông Nghiệp VN)